Projekty autorskie Fundacji JSW

W 1980 roku górnicy z jastrzębskich kopalń sięgnęli po to, co niemożliwe. Przyjechali tu z całej Polski. Przybyli z nadzieją na lepszą przyszłość i nigdy tej nadziei nie pozwolili sobie odebrać. To ona popchnęła ich do pierwszych strajków w 1978 roku. To dzięki niej w podpisanym 3 września 1980 roku Porozumieniu Jastrzębskim zagwarantowano lepszy byt dla wszystkich, nie tylko górniczych rodzin. Wtedy jastrzębscy górnicy rozpoczęli trwający prawie dekadę marsz ku wolnej Ojczyźnie.

U podstaw górniczych sukcesów zawsze jest poczucie wspólnoty. Kopalnie tworzą ludzie, których łączy nie tylko praca, ale wspólne wartości i idee. Przynależność do górniczej rodziny zobowiązuje, przede wszystkim do kultywowania pamięci o dokonaniach poprzednich pokoleń. Jesteśmy wspólnotą, która nawet w dobie pandemii, przypominać będzie całej Polsce o tym, że także w jastrzębskich kopalniach rodziła się Niepodległa Ojczyzna. Jesteśmy to winni wszystkim górnikom, których nazwiska, czas zatarł już na kartach historii Polski. Stąd pomysł na projekt "Obchody 40-lecia Porozumienia Jastrzębskiego – Śląski ślad  w 100-leciu Niepodległej Rzeczypospolitej Polski", nad którym patronat honorowy objął Prezydent RP Andrzej Duda. Patronat ten ustanowiony został nad projektami, które wpisują się w obchody Stulecia Odzyskania Niepodległości i służą godnemu upamiętnieniu oraz upowszechnieniu patriotycznych postaw, dokonań i aspiracji Polaków.

Postanowiliśmy, że 11 listopada to doskonała okazja do upamiętnienia wszystkich bohaterów - także tych z jastrzebskich kopalń. Dlatego Fundacja JSW przygotowała bogaty program uroczystości, który także w czasie pandemii dał możliwość oddania hołdu górnikom oraz wspólnego świętowania Niepodległości i Wolności. 

Wernisaż wystawy zdjęć archiwalnych

Inauguracja rocznicowych wydarzeń przygotowana została w miejscu, w którym rozpoczęła się historia jastrzębskich górników. Kopalnia „Zofiówka” wtedy „ Manifest Lipcowy” była zakładem w którym zawarto Porozumienie Jastrzębskie. Tam odbyła się inauguracja wystawy archiwalnych fotografii, dokumentujących wydarzenia Porozumienia Jastrzębskiego. Wystawa stanęła właśnie w tym miejscu, aby  każdy mógł przyjrzeć się tym historycznym chwilom zatrzymanym w czasie, dzięki fotografiom Józefa Żaka. Wystawa wyruszyła później w trasę po innych kopalniach JSW S.A.

Wernisaż wystawy „Zasłużony kapelan Solidarności”

To nie była jedyna wystawa fotografii jaka tego dnia była elementem rocznicowych uroczystości. W Kościele Parafii pod wezwaniem NMP Matki Kościoła w Jastrzębiu- Zdroju odbył się wernisaż zatytułowany „Zasłużony Kapelan Solidarności”  poświęcony Ks. Prałatowi Bernardowi Czerneckiemu. Prezentowane zdjęcia ukazują postać wybitnego człowieka , niezwykłego kapelana i gorącego patrioty, który wraca wspomnieniami do rodzinnego Kobióra, gdzie zaczęła się jego  życiowa droga kapelana ludzi pracy.  

Uroczysta Msza w intencji Ojczyzny

Także w Kościele pod wezwaniem NMP Matki kościoła odprawiona został Msza za Ojczyznę, która koncelebrowana była pod przewodnictwem Ks. Prałata. Ten niezwykły duszpasterz był budowniczym i wieloletnim proboszczem kościoła „na górce”. Wzniesionego 40 lat temu przez jastrzębskich górników i ich rodziny, wbrew ówczesnym komunistycznym władzom. W murach tej Świątyni górnicy Porozumienia Jastrzębskiego i ich następcy zawsze mogli liczyć na pomoc i wsparcie Kapelana Solidarności, duszpasterza i niezwykłego człowieka.

Spektakl teatralno-muzyczny „Heroizm Witolda Pileckiego” oraz koncert dla uczczenia księdza prałata Bernarda Czerneckiego

Obchody 40-lecia Porozumienia jastrzębskiego miały również artystyczny wymiar. Był nim koncert zatytułowany „ Heroizm Witolda Pileckiego”,  który także odbył się w kościele „na górce”.

Tą artystyczną formułą podkreślono, iż patriotyzm ma nie jeden wymiar, a do Niepodległej Ojczyzny prowadzi nas zarówno heroizm Witolda Pileckiego , jak i niezłomna postawa górników Porozumienia Jastrzębskiego i ich duszpasterza Ks. Prałata Bernarda Czerneckiego.  Druga część koncertu poświęcona była życiu Ks. Prałata, o którym artyści napisali, że życiorys księdza jest doskonałym scenariuszem filmowym. Tego wieczoru czekała go jeszcze jedna niespodzianka. Podziękowania od środowiska jastrzębskich sympatyków sportu i hołd oddany przed budynkiem kościoła, bohaterskim górnikom i ich duchowemu przywódcy.

Ambient świetlny – symboliczna 40 wyświetlona na budynkach

Rocznicowe wydarzenia miały zróżnicowany charakter. Jednym z niecodziennych elementów był  ambient świetlny. Wieczorem na kilkudziesięciu budynkach od Dąbrowy Górniczej po Jastrzębie- Zdrój rozświetlone okna ułożone zostały w symboliczną 40-kę. Tym działaniem przynajmniej na chwilę udało się rozświetlić półmrok jaki zapanował w pandemicznej rzeczywistości.

Zapalenie świec ku pamięci bezimiennych bohaterów walczących o wolność

Ale to nie jedyne światło, które zapłonęło ku pamięci wydarzeń z 1980 roku. Tysiące świeczek w oknach, które  tego dnia rozświetliły wieczór, były dowodem pamięci o górnikach bohaterach którzy wtedy rozpoczęli marsz do Wolnej Ojczyzny. Świeczkę można było również zapalić wirtualnie na stronie akcji www.porozumieniejastrzebskie.pl do tej pory zapalono tam ponad 4 tys. świeczek.

Zaangażowanie straży pożarnych oddającym hołd bezimiennym bohaterom

Także strażacy, zarówno z Ochotniczych Straży Pożarnych jak i zawodowcy zaangażowali się w akcję. Strażacy ochotnicy z Powiatu Rybnickiego w niedzielę 8 listopada punktualnie w samo południe uruchomili sygnały dźwiękowe i świetlne wozów bojowych które wyjechały przed remizy Ochotniczych Straży Pożarnych. W ten sposób strażacy zamanifestowali swoje wsparcie dla kampanii.

Z kolei w Dzień Niepodległości strażacy z Ochotniczych Straży Pożarnych jak i jednostek Państwowej Straży Pożarnej około godz. 20 wyprowadzili przed remizy  wozy bojowe i włączyli sygnały alarmowe zarówno świetlne jak i dźwiękowe. Na naszej stronie transmitowaliśmy na żywo uroczystość jaką  przygotowali strażacy z Komendy Miejskiej PSP w Jastrzębiu- Zdroju. W jej finale jeden ze strażaków, w koszu  ratowniczej drabiny, wzniósł symbolicznie zapalaną pochodnie nad miasto.

Kampania społeczno-edukacyjna Porozumienie Jastrzębskie Lubię To! Zaangażowanie pracowników Grupy Kapitałowej JSW SA, włodarzy miast i gmin górniczych z terenu działalności Fundacji JSW, klubów sportowych i społeczności lokalnych.

Działania mające na celu uczczenie 40. Rocznicy Porozumienia Jastrzębskiego to nie tylko obchody Święta Niepodległości. Działania Fundacji JSW rozpoczęły się dużo wcześniej za pomocą kampanii społeczno-edukacyjnej „Porozumienie Jastrzębskie - Lubię To!”, w którą zaangażowało się wiele miast i gmin górniczych z terenu działalności Fundacji JSW, ale również klubów sportowych, społeczności lokalnych, szkół, przedszkoli oraz pracowników Grupy Kapitałowej JSW SA.

Mieszkańcy regionu zaangażowali się w liczne działania. Przede wszystkim do miast i gmin wyruszyły ramki z logo i hasłem akcji, w których można było zrobić sobie zdjęcie, aby uczcić pamięć o wydarzeniach sprzed 40 lat. Ogromna ilość takich zdjęć pojawiła się w mediach społecznościowych. Wiele instytucji, klubów i stowarzyszeń wyszło z własną inicjatywą i organizowane były liczne wydarzenia. Między innymi Klub Hokejowy JKH GKS Jastrzębie zorganizował rewelacyjne wydarzenie w które zaangażowano 40 hokeistów: 20 seniorów i 20 zawodników z Akademii JKH. Hokeiści ułożeni na tafli lodowiska w symboliczną 40-stkę, naprzemiennie senior z dzieckiem, podawali krążek kolejnej osobie. Krążek zmienił właściciela w sumie 40 razy. Z całej akcji powstał film, który można obejrzeć na kanałach mediów społecznościach klubu. Gminny Ośrodek Kultury i Rekreacji w Świerklanach zorganizował bieg podczas którego 40 osób przebiegło 40 kilometrów. Laszka Hawks czyli szkółka hokejowa dla dzieci z Jastrzębia-Zdroju w ramach obchodów 40. rocznicy Porozumienia Jastrzębskiego nakręciła film, podczas którego 40 zawodników wykonało 40 okrążeń wokół lodowiska. W Szkole Podstawowej nr 4 w Jastrzębiu-Zdroju odbyła się Żywa Lekcja Historii w której uczestniczyli uczniowie klas ósmych. Gośćmi byli p. Alojzy Pietrzyk oraz p. Andrzej Wołoszyn - członkowie Pamięci Jastrzębskiej. Dzieciaki z Publicznego Przedszkola nr 26 w Jastrzębiu-Zdroju zjechały z nowej zjeżdżalni symbolicznie 40 razy. Przy okazji świetnej zabawy nakręcono film, aby upamiętnić to wydarzenie. A to tylko jedne z wielu takich akcji.

Akcje oddawania krwi i osocza

Częścią obchodów były również akcje oddawania krwi i osocza. 600 dawców, 190 litrów krwi i 56 litrów osocza – to wynik dwudniowej barbórkowej akcji zorganizowanej wspólnie przez JSW oraz Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Raciborzu w ramach Obchodów 40-lecia Porozumienia Jastrzębskiego. Również akcja Harcerskiego Klubu Honorowych Krwiodawców „HARCGUIS” Kropla Krwi dla Niepodległej, objęta została patronatem Fundacji JSW w ramach obchodów 40. rocznicy Porozumienia Jastrzębskiego.

Sonda uliczna i audycje w Radio90

Przez tydzień między godziną 13.00 a 17.00 na antenie Radia90 zarówno mieszkańcy Jastrzębia-Zdroju jak i wybrani eksperci wypowiadali się na temat Porozumienia Jastrzębskiego, jego historii oraz wpływu na nasze dzisiejsze życie. W programie popołudniowym na antenie Radia 90 wyemitowano dwa wejścia dziennie, poświęcone najważniejszym zagadnieniom związanym z Porozumieniami. Kampania na portalu radio90.pl rozpoczęła się 02.11. i trwała do 13.11. W tym czasie opublikowano 11 artykułów na portalu oraz Zarejestrowało 289 120 odsłon portalu.

Wykonanie tablicy pamiątkowej poświęconej górnikom tragicznie zmarłym na stanowiskach pracy, umieszczonej na KWK „Knurów-Szczygłowice” Ruch „Knurów” oraz projekt pamiątkowego muralu na KWK „Borynia-Zofiówka” Ruch „Zofiówka”

Wykonana została tablica pamiątkowa poświęcona górnikom tragicznie zmarłym na stanowiskach pracy, umieszczona na KWK „Knurów-Szczygłowice” Ruch „Knurów”.

Podjęte zostały również kroki w celu renowacji tablicy pamiątkowej poświęconej wydarzeniom Grudnia 1981 na KWK Manifest Lipcowy - obecnie KWK „Borynia-Zofiówka” Ruch „Zofiówka”. Trwają prace nad projektem ściany elewacji.

Wernisaż wystawy „Utrzymać Oddech”

19 grudnia odbył się również wernisaż wystawy „Utrzymać Oddech” – czyli zdjęć autorstwa członków Klubu Fotograficznego Niezależni – Macieja Kanika, Anety Czarnockiej-Kanik, oraz Michała Kaczorka. Zdjęcia przedstawiają walkę zakładów górniczych z niewidocznym wrogiem – pandemią. Tą wystawą udowodniono, że górnicza wspólnota nie utraciła ducha walki z przeciwnościami, którego zapoczątkowali bezimienni bohaterowie wydarzeń z 1980 roku.

Kapsuła Czasu

W Jastrzębskich Zakładach Remontowych powstała również kapsuła czasu. Każdy z mieszkańców i osób zainteresowanych pozostawieniem swojego śladu wolności dla przyszłych pokoleń będzie mógł umieścić w kapsule czasu swoją historię. Celem powstania kapsuły jest ocalenie od zapomnienia istoty Porozumienia Jastrzębskiego. Finalnie kapsuła zostanie umieszczona w miejscu zmodernizowanego Pomnika Porozumienia Jastrzębskiego.