Kultura i tradycja

W Głównym Instytucie Górnictwa w Katowicach powstała Izba Pamięci prof. Bolesława Krupińskiego. W ten sposób uhonorowano jedną z najwybitniejszych postaci polskiego górnictwa.

Pamiątki po prof. Bolesławie Krupińskim przekazała Jastrzębska Spółka Węglowa. To m.in. zdjęcia, makiety, mundury oraz osobiste pamiątki profesora. Fundacja JSW uzupełniła wyposażenie Izby Pamięci poprzez nowoczesne oświetlenie rekwizytów oraz sztandar kopalni „Krupiński”, której profesor był patronem. Zakład w Suszcu powstał trzy lata po śmierci Bolesława Krupińskiego, ale kultywowano w nim pamięć wybitnego górniczego eksperta.

Kapliczki i krzyże przydrożne są bez wątpienia charakterystycznym elementem krajobrazu naszego kraju. Są one nie tylko świadectwem wiary mieszkańców danej miejscowości, ale także stanowią cenny element ludowej sztuki sakralnej oraz kulturowej tożsamości regionu.

Zabytkowa XIX wieczna kapliczka św. Jana Nepomucena w Gogołowej stanowi ważny element dziedzictwa kulturowego gminy Mszana. Jest ona również ważnym punktem na turystytcznej mapie przydrożnych krzyży i kapliczek. Mieszkańcy są silnie związani z tym obiektem, dlatego odbywają się tutaj liczne nabożeństwa, a lokalna społeczność dba o wygląd i porządek wokół obiektu.

W kapliczce znajdują się 4 figury sakralne: św. Jana Nepomucena, Matki Boskiej i Marii Mgdaleny. Niestety upływ czasu nieubłaganie pozostawił na nich swój ślad, a ich dawne piękno zniknęło, wydawalo się, że bezpowrotnie. Na szczęście dzięki inicjatywie parafian i wsparciu finansowemu Fundacji JSW zostały one odrestaurowane. Teraz, kiedy odzyskały swój dawny blask znów godnie reprezentują dziedzictwo kulturalne naszego regionu, a historia jego mieszkańców nie zginie dla następnych pokoleń. 

6 marca 2021 r. w Jastrzębiu-Zdroju miała miejsce premiera spektaklu „Egzystencja” stworzonego przez Grupę Teatralną Cordis z Jastrzębia-Zdroju, która już od 10 lat tworzy widowiska teatru tańca i teatru klasycznego, reprezentując miasto na wielu ogólnopolskich przeglądach teatralnych.

„Egzystencja” jest artystyczną formą teatru tańca współczesnego, w którą zaangażowanych jest kilka pokoleń osób amatorsko zajmujących się twórczym działaniem. Przygotowania rozpoczęły się już w lipcu 2020 r. kiedy to odbyły się pierwsze szkolenia z technik tanecznych i aktorskich. Teraz artystów czekają objazdowe występy, na które zaproszono ich m.in. do Katowic, Tychów, czy Zakopanego.

Jak wiadomo, przy tego typu wydarzeniach, dla pełnego efektu niezbędna jest profesjonalna oprawa sceniczna, a ta niestety wymaga sporych nakładów finansowych. Dlatego zwrócono się o pomoc w realizacji projektu do Fundacji JSW.  W ramach udzielonego wsparcia zakupiono sprzęt, który nie tylko pozwoli na profesjonalne oświetlenie i nagłośnienie, ale także będzie nieodzowny przy występach wyjazdowych - podczas spektaklów "Egzystencji" oraz kolejnych artystycznych projektów Teatru Cordis. Fundacja JSW przeznaczyła na ten cel 13 500 zł.

Zdjęcia: Julia Grudzień.

W czwartek 25 lutego odbył się wernisaż wystawy prac malarskich połączony z otwarciem profesjonalnych sal wystawienniczych w Śląskiej Galerii Malarstwa Jan w Jankowicach. Galeria powstała w 2009 roku z inicjatywy miłośników sztuki i umiejscowiona jest w budynku dawnego gimnazjum i przedszkola na ul. Prostej.

Od tego czasu miejsce to dynamicznie się rozwija, powiększając zbiór obrazów. Już od 7 lat prężnie działa tam GRUPA TWÓRCZA ART - JAN skupiająca artystów nieprofesjonalnych z okolicznych miejscowości. Warsztaty z grupą prowadzi artystka z Czech Renata Filipowa. Odbywają się tam wystawy malarskie, wernisaże, wieczorki poetyckie lokalnych twórców. Od 2010 roku w gminie Świerklany organizowany jest także Międzynarodowy Plener Malarski. 

Jednak aby działania lokalnych artystów i entuzjastów sztuki mogły wejść na wyższy poziom wymagana była spora inwestycja finansowa. Dlatego zgłoszono się do Fundacji JSW z prośbą o dofinansowanie stworzenia profesjonalnych sal wystawienniczych w galerii. W ramach udzielonej dotacji zakupiono system wystawienniczy i antyramy. Pomieszczenia zostały odmalowane i odświeżone. Zorganizowano również wyczekiwane warsztaty z akwareli ze znanym lokalnie artystą - Miłoszem Nosiadkiem, należącym do Stowarzyszenia Akwarelistów Polskich. Warsztaty składały się z 4 spotkań, na których mieszkańcy gminy mogli poznać tajniki pracy z akwarelami oraz podszkolić swój warsztat. Uwieńczeniem warsztatów był czwartkowy wernisaż prac powstałych podczas warsztatów, jak i obrazów autorstwa prowadzącego. Wernisaż uświetnił swoim występem jankowicki zespół śpiewaczy „Karolinki”.  

Zakupy dokonane z dotacji otworzyły drogę dla nowych przedsięwzięć artystycznych w Jankowicach, już teraz planowane jest m.in. otwarcie szkoły malarstwa dla lokalnych artystów amatorów. Cieszymy się, że zakupione sprzęty będą służyć mieszkańcom gminy przez wiele lat, aktywizując artystyczne działania w regionie. 

Wernisaż tej niezwykłej ekspozycji rozpoczął 11 listopada 2020 r. uroczyste obchody rocznicy 40-lecia podpisania Porozumienia Jastrzębskiego. Ekspozycja składa się z 20 fotografii których autorem jest zanany fotoreporter Józef Żak.

Na prezentowanych zdjęciach z precyzją dokumentalisty udało mu się uchwycić niezwykły klimat jaki towarzyszył tym historycznym wydarzeniom. Są one ukazane nie tylko z perspektywy górników, bohaterów tych wydarzeń, ale także miasta i jego mieszkańców. Wystawę będzie można oglądać w zakładach JSW S.A., do których zawita w 2021 roku. 

Przygodowa Noc Bibliotek była twórczym projektem Miejskiej Biblioteki Publicznej w Jastrzębiu-Zdroju pełnym różnorodnych aktywności adresowanym do mieszkańców miasta - dzieci, młodzieży i dorosłych. To popołudniowo-nocne wydarzenie, które w dość niekonwencjonalny sposób promuje czytelnictwo, kulturę oraz samą bibliotekę jako instytucję nowoczesną i otwartą na mieszkańców miasta z ofertą dla osób w każdym wieku. To niecodziennie spotkanie z literaturą i jej autorami. 

Najmłodsi czytelnicy mogli wziąć udział w warsztatach artystycznych, warsztatach podróżniczych, czy występach kuglarza. Młodzież i dorośli mogli zobaczyć artystyczny spektakl słowno-muzyczny "Mały Książe na sześciu kontynentach". Odbyło się także spotkanie z podróżniczką Anną Jaklewicz, Winyl Giełda oraz wymiana książek. To wydarzenie miało na celu zachęcenie mieszkańców Jastrzębia-Zdroju do częstszego obcowania z kulturą i literaturą, a także pobudzenie ich wrażliwości i ekspresji. 

11 listopada 2020 r. w Kościele Parafii pod wezwaniem NMP Matki Kościoła w Jastrzębiu- Zdroju odbył się wernisaż zatytułowany „Zasłużony Kapelan Solidarności”  poświęcony Ks. Prałatowi Bernardowi Czerneckiemu. Prezentowane zdjęcia ukazują postać wybitnego człowieka, niezwykłego kapelana i gorącego patrioty, który wraca wspomnieniami do rodzinnego Kobióra, gdzie zaczęła się jego  życiowa droga kapelana ludzi pracy.  

Miejski Ośrodek Kultury w Jastrzębiu-Zdroju zaprosił dzieci w wieku 7-14 lat na twórcze działania w plenerze. Miejscem realizacji bezpłatnych warsztatów był Park Zdrojowy. 
Poprzez różnorodne techniki warsztatowe uczestnicy mieli możliwość eksperymentowania z nowymi materiałami i narzędziami plastycznymi oraz okazję do rozwijania indywidualnych umiejętności warsztatowych i zręcznościowych. A działo się naprawdę sporo!

Z myślą o dzieciach korzystających ze świetlic Miejski Ośrodek Kultury w Jastrzębiu-Zdroju stworzył ofertę warsztatów z zakresu edukacji i animacji kulturalnej. Głównym celem tych zajęć było pobudzenie kreatywności i aktywności twórczej najmłodszych mieszkańców miasta.

W ramach projektu dbyły się warsztaty mydlarskie – „Dobre mydełko”, podczas których dzieci miały niepowtarzalną okazję twórczo spędzić czas, projektując i tworząc własnoręcznie pachnące mydełka. Uczestnicy mogli eksperymentować z formą, kolorem, fakturą i aromatami wybierając kształt, kolor, zapach mydełka oraz dodając do niego różne elementy dekoracyjne. Dzieci poznały także tajniki czerpania papieru podczas warsztatów „W średniowiecznym młynie papierniczym”. Każdy uczestnik warsztatów otrzymał własnoręcznie wyczerpany papier, odbitą pieczęć lakową, oraz kartkę papieru barwioną techniką japońską. Wiosenne warsztaty ceramiczne, miały na celu rozwinięcie u dzieci zmysł dotyku i orientacji przestrzennej, kształcąc wrażliwość na barwy, formy, jak i poczucie estetyki. Uczestnicy mieli okazję ćwiczyć zdolności manualne oraz poznać cały proces tworzenia z gliny w różnych technikach ceramicznych. Z kolei podczas warsztatów wyrobu świec żelowych „Kolorowe świeczki” uczestnicy przygotowali swoje własne świece żelowe, ozdabiając je kolorowym piaskiem i kamyczkami oraz dodatkami, tworząc w przeźroczystym naczyniu, niepowtarzalną kompozycję. 

Krzyż przy wejściu na cmentarz w parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Studzionce nie jest wprawdzie indywidualnie wpisany do rejestru zabytków, lecz znajduje się w ewidencji zabytków, a co za tym idzie podlega ochronie konserwatorskiej. Dzięki dofinansowaniu Fundacji JSW  zarówno krzyż wykonany z piaskowaca, jak i tablicę marmurową oraz figurę Chrystusa z cynku profesjonalnie odnowił konserwator dzieł sztuki. Fundacja przeznaczyła na ten cel 34700 zł. Cały projekt pochłonął 42700 zł.

Celem Ogólnopolskiego Przeglądu Zespołów Ludowych organizowanego przez Gminny Ośrodek Kultury w Pawłowicach jest popularyzacja kultury ludowej wśród mieszkańców oraz przybliżenie piękna i różnorodności folkloru z innych regionow Polski. Przy malejącej liczbie wykonawców muzyki ludowej każda próba zainteresowania młodzieży i dorosłych kultywowaniem tradycji oraz wzbudzenia szacunku do pieśni i stroju ludowego jest cenna. Dlatego Fundacja JSW postanowiła wesprzeć tę inicjatye kwotą ponad 7000 złotych. 

Zakończono roboty budowlane mające na celu osuszenie piwnic zabytkowego kompleksu kościelno-parafialnego Parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa przy ul. 1 Maja w Jastrzębiu-Zdroju. Wykonano izolację przeciwwilgociową, drenaż opaskowy oraz przebudowano kanalizację deszczową. Fundacja JSW wsparła ten projekt 50 tysiącami złotych.

Stan techniczny budynków parafialnych wymagał niezwłocznej interwencji. Szczególnie pomieszczenia Muzeum Parafialnego oraz sale, na których odbywały się zajęcia dla uczniów Szkoły Podstawowej nr 4 były zalewane przez niesprawną instalację odwodnieniową. Problemem był również brak izolacji ścian zewnętrznych. Prace remontowe były kontynuacją wieloletnich działań renowacyjnych budynku.

Głównym celem projektu było zachowanie w należytym stanie technicznym materialnego dziedzictwa kulturalnego jakim niewątpliwie jest dla mieszkańców Jastrzębia-Zdroju oraz parafian kompleks budynków znajdujących się przy ul. 1 Maja 36-38. Stanowi on integralną część zabytkowego Parku Zdrojowego, który jest częstym celem spacerów mieszkańców miasta, jak również turystów przyjeżdżających tutaj nawet z Czech. Co więcej, według badań przeprowadzonych przez Urząd Miasta wśród mieszkańców Jastrzębia-Zdroju obszar dzielnicy Zdrój oraz Parku Zdrojowego jest postrzegany jako swoisty symbol miasta, który pomaga kształtować tożsamość oraz lokalny patriotyzm. 

Historia organów kościelnych w rzymsko-katolickiej parafii pw. Niepokalanego Serca NMP w Jastrzębiu-Zdroju jest dość nietypowa i nie do końca znana. Po II wojnie światowej ówcześni parafianie dołożyli wszelkich starań by w ich nowo powstałym kościele parafialnym znalazły się organy.

Budowano je z elementów, które akurat udało się zorganizować. W 1949 roku złożono pierwsze organy najprawdopodobniej w oparciu o części z nieznanego instrumentu - pierwsza teoria głosi, że przywiezionego przez któregoś z parafian z ziem zachodnich. Inne źródla donoszą, że instrument pochodził z warsztatu rybnickiej firmy produkującej organy - tego już najprawdopodobniej nigdy się nie dowiemy. Z kolei w 1988 roku dokonano rozbudowy i dokończono prace przy organach.

Niestety instrument nie mógł już służyć parafii, był w bardzo złym stanie, reagował na zmiany pogody, z uwagi na swoją pierwotną konstrukcję był niekompletny - brakowało kilku dźwięków, głosy były pozamieniane i brzmiały niepoprawnie. Dlatego zwrócono się do nas o wsparcie finansowe przy zakupie i montażu nowych organów, które miały stanowić dla 3 tysięcy parafian inspirację do realizowania przedsięwzięć o charakterze koncertowym, ale także do brania czynnego udziału w parafialnych grupach takich jak chór, Wspólnota Dzieci Maryja czy Oaza młodzieżowa. 

W tej chwili parafianie mogą już słuchać czystych tonów nowych organów, które stały się również prawdziwą ozdobą i dumą parafii. 

Ten niezwykły zabytek znajdujący się przy ulicy Powstańców Śl. w Jastrzębiu-Zdroju odzyskał swój dawny blask dzięki staraniom proboszcza parafii Wszystkich Świętych oraz lokalnej społeczności, która dostarczyła historyczne zdjęcia kapliczki ze swoich prywatnych zbiorów. I Fundacja JSW miała w tym swój udział - z czego jesteśmy niezwykle dumni!

Babski Comber to tradycyjna zabawa tylko dla kobiet organizowana na Śląsku już od średniowiecza. Zwyczajowo Panie spotykały się w karnawale, często w zabawnych przebraniach, by wspólnie tańczyć, śpiewać i po prostu dobrze się bawić. Jesteśmy przekonani, że tego typu barwne zwyczaje lokalne należy wspierać, by nie odeszły w zapomnienie. Dlatego Babski Comber zorganizowany przez Koło Gospodyń Wiejskich Gminy Mszana to kolejne działanie, które Fundacja JSW wsparła darowizną. 

Gminny Ośrodek Kultury w Pawłowicach zorganizował cykl wyjątkowych wydarzeń przeznaczonych dla najmłodszych  - spektakle teatralne adresowane dla dzieci i rodziców. Z powodu odległości od profesjonalnych scen teatralnych mieszkańcy gminy nie mają możliwości by często uczestniczyć w tego typu wydarzeniach. Cykl teatralny Wesołe Bajeczki i Podusiowy Teatrzyk zapełnił tę lukę oraz rozszerzył ofertę Gminnego Ośrodka Kultury. Każdy ze spektakli zilustrowany był przepiękną scenografią i zadawał uniwersalne pytania a jednocześnie, w mądry, zabawny i przystępny dla najmłodszych sposób, odpowiadał na nie.

Cykl składał się z 10 wydarzeń adresowanych do dzieci szkolnych i przedszkolnych oraz, co ciekawe, 2 spektakli dla maluchów już od pierwszego roku życia prezentowanych na specjalnie przygotowanej sali - proste kolory i wyraziste kształty wspomagały rozwój, a proste, pojedyncze słowa zachęcały maluchy do mówienia. Rodzice najmłodszych dzieci mieli okazję poznać sposoby usypiania albo nowe pomysły na zabawę. Spektakle były prezentowane przez takie grupy teatralne jak Teatr Żelazny, Teatr Chrząszcz w Trzcinie, czy Teatr Lalek Rabcio. Wielu młodych widzów miało dzięki temu swój pierwszy kontakt z teatrem, co pomogło rozwijać zainteresowanie teatrem w regionie. 

Modernizacja pracowni ar­tystycznej to przedsięwzięcie, które zakładało rozbudowę, unowocześnienie i dostosowanie pracowni do najmłodszych uczestników zajęć artystycznych.

Głównym celem przedsięwzięcia było polepszenie oraz wzbogacenie oferty pracowni artystycznej MOK na rzecz mieszkańców Ja­strzębia-Zdroju, podtrzymywanie i upowszechnianie, rozwój kultury i sztuki wśród mieszkańców Jastrzębia-Zdroju i okolicznych gmin górniczych.

Dzięki darowiźnie z Fundacji JSW pracownia została zmodernizowana, zakupione zostały nowe meble, narzędzia oraz piec do wypalania ceramiki, dzięki któremu uczestnicy naszej pracowni plastycznej będą mogli wziąć udział w nowych zajęciach ceramicznych.

Podsumowaniem zadania był dzień otwarty w Domu Zdrojowym, podczas którego odbyły się m. in.: warsztaty ceramiczne, rysunku, czy plastyczne.

Spotkania z Teatrem Rodzinnym czyli całoroczny projekt skierowany do najmłodszych mieszkańców miasta, w otwartej rodzinnej formule, to nieoceniony wkład w edukację kulturalną, w szczególności teatralną.

Projekt przeznaczony był głównie dla najmłodszych widzów, a jego największą zaletą jest budowanie świadomego odbiorcy, wrażliwego na kulturę i sztukę. To również projekt, który pozwolił rodzinom choć na chwilę, w niedzielne przedpołudnie, oderwać się od codziennych obowiązków i spędzić czas rodzinnie i z kulturą. Edukacja, integracja oraz tworzenie przestrzeni do wspólnego uczestnictwa w kulturze bez podziału na grupy wiekowe - taki był cel.

Przedsięwzięcie zakładało realizację 8 spektakli familijnych, w okresie od stycznia do grudnia 2020 roku. Odbyły się m.in. spektakle "O małej syrence w niejednej piosence", "Złota rybka" czy "Przygodny Koziołka Matołka".